زیپکە

زیپکە   ( Acne )

 زیپکە حاڵەتێکە کاتێک ڕوودەدات کە خانەکانی سیکڵدانۆچکەی موو پڕ دەبن لە چەوری و خانەکانی پێست دەمرن ،ئەمەش زۆرجار دەبێتە هۆی دروستبونی زیپکەی قنچک ڕەش یان سپی بەزۆری لەسەر ڕووی دەم و چاو و سنگ و ناوچەوان و بەشی سەرەوەی پشت و شان دەردەکەوێت چوونکە لەم شوێنانەدا چەوریە ڕژێنەکانی زیاتر تێدایە وە پەیوەست دەبن بە خانەکانی سەلکی موو ، زیپکە زیاتر باوترە لە هەرزەکاراندا بەڵام ئەگەری ڕوودانی هەیە لەهەر تەمەنێکدابێت.

هۆکارەکانی درووستبونی زیپکە:-

بە گشتی چوار هۆکار و فاکتەری سەرەکی هەیە ئەوانیش بریتین لە :-

- زۆر بەرهەمهێنانی چەوری لەلایەن چەوریە ڕژێنەکانەوە.

- قەپاتبونی خانەکانی سەلکی موو پاشان مردنی خانەکان.

- بەکتریا.

- زیاد لە پێویست چالاکی هۆرمۆنی ئەندرۆجینەکان.

 هەندێ جۆری زیپکە پەڵەیەکی بەرزبوەوەی سور دروستدەکات کە لوتکەکەی سپییە و دروستدەبێت کاتێک خانەکانی سەلکی موو دەگیرێت و بلۆک دەبێت و توشی هەوکردن بە بەکتریا دەبێت .

ئەو هۆکارانەی کە مەترسیدارن بۆ دروستبونی زیپکە:

 - هۆرمۆن :- هۆرمۆنی ئەندرۆجینەکان دەردانی زیاددەکات لەماوەی قۆناغی هەرزەکاری لە کوڕان و کچانیشدا ، ئەمەش دەبێتە هۆی گەورەبوونی چەوریە ڕژێنەکان و زیاد دەردانی چەوری.

 هەروەها گۆڕانکاری هۆرمۆنات لەماوەی قۆناغی سکپڕی لە ئافرەتاندا و بەکارهێنانی حەبی مەنع دەبێتە هۆی دروستبونی زیپکە ، هەروەها کەمی بڕی ئەندرۆجین لە سوڕی خوێندا لە ئافرەتاندا زیپکە دروستدەکات.

 - دەرمان :- بەکارهێنانی هەندێک جۆری دەرمان دەبنە هۆی دروستبونی زیپکە وەک گروپی Corticosteroids و تێستێسترۆن....

- خۆراک:- شیری چەوری لێگیراو و خۆراکی دەوڵەمەند بە کاربۆهیدرایت  وەک نان و چیپس ئەمانە زیپکە دروستدەکەن ، هەروەها چۆکولاتە مەترسی دروستبونی زیپکە زیاددەکات.

- سترێس :- سترێس و پەستانی دەروونی هۆکارێکی دیکەیە بۆ دروستبونی زیپکە.

ئەو هۆکارانەی کە مەترسی زیاتر دروستدەکەن بۆ دروستبونی زیپکە :-

 - تەمەن:- ئەگەرچی زیپکە لە هەر تەمەنێکدا ئەگەری دروستبونی هەیە ، بەڵام لە تەمەنی هەرزەکاریدا (13-19) ساڵی زیاترە.

- گۆڕانکاری هۆرمۆنی

 - بۆماوەیی:- ئەگەر لە خێزانەکەتدا دایک و باوک یان هەر کەسێکی دیکەی خێزانەکەت زیپکە تێیاندا دروستبوبێت ئەوا لە منداڵەکانیشدا ئەگەری دروستبونی زیاترە.

 - بەرکەوتن بە ماددەی چەور یان چەورکراو :- بەکارهێنانی هەندێ کرێم یان شامپۆی چەور یان ئیشکردن لە ژینگەی چەور وەک مطبخ هۆکارێکی دیکەیە....