غودە

🔴 هــــــەموو شتێك دەربارەی نەخۆشی غودە ☟

✔ نەخۆشی غودە ( Thyroid disease ) چیە⁉

✔ جۆرەکانی نەخۆشی غودە چیە ؟

✔ نیشانەکانینەخۆشی غودە چیە ؟

✔ پشکنینەکانی دەکرێ بۆ نەخۆشی غودە چین؟

✔ ئەم دەرمانانەی بەکاردێ بۆ نەخۆشی غودە چین؟

✅ئامادەکردنی ( Aser S. Pharmacist )

 🔷 نەخۆشی غودە ( Thyroid disease ):

رژێنی پەریزادە ( غــــدە الــدرقــیـــــە )

ئەم رژێنە  لەشێوەی پەپولەدایە دەکەوێتە بەشی خوارەوەی  پێشەوەی مل قەبارەکەی نزیکەی 5 سانتیمەتر و كێشی نزیكه‌ی ٢٠ گرام ده‌بێت، فەرمانی سەرەکی ئەڕژێنە دەردانی هەردوو هۆرمۆنی T3 و T4 کە کاری سەرەکیان ڕێكخستنی مێتابۆلیزم و پله‌ی گه‌رمیی له‌ش و لێدانی دڵە.

✔ بەگشتی دوو جۆر نەخۆشی غودە هەیە:

① غودەی تەمەڵ( خمور الغدە) : کە وەک پێویست هۆرمۆن دەرنادات.

② غودەی هار( غودە السامە):  واتە زیاد دەردانی هۆرمۆنی غودە.

ثایرۆید هەڵدەستێ بە ڕژاندنی ثایرۆکسین (Thyroxine T4) کە تەمەنی یەک هەفتەیە وە بڕێکی بچوک

 (Triiodothyronine T3)

 کە تەمەنی تەنها 18 کاتژمێر وە بری  لە %85 ی لە خوێندا لە (T4) وە دروست دەبێت .

به‌شێوه‌یه‌كی گشتی ئه‌م نه‌خۆشیه‌ به‌ڕێژه‌یه‌كی زیاتر له‌ڕه‌گه‌زی ( مێ ) به‌ده‌ر ده‌كه‌وێت وه‌ك له‌ڕه‌گه‌زی ( نێر )، هه‌ندێ جار هۆکاری ئەم نه‌خۆشییه‌‌ بۆماوه‌ییە.

🔴  نیشانەکانی زۆربونی هۆرمۆنی ثایرۆید (Hyperthyroidism):

① دابەزینی كێشی لەش.

② خێرابوونی لێدانی دڵ.

③ سكچوون.

④ گەورەبوونی ڕژێنەكە.

⑤ زوو تووڕە بوون.

⑦ لەش گەرمی.

⑧ ماندووێتی.

⑨ دەست لەرزین.

🔴 نیشانەکانی کەمی هۆرمۆنی ثایرۆید (Hypothyroidism):

① بێ هێزی.

② وشک بوونی پێست و قژهەڵوەرین.

③ بەرگەنەگرتنی سەرما.

④ کەم بوونی ئارەقە.

⑤ لاواز کردنی مێشک.

⑥ تێک چوونی باری دەرونی .

⑦ کەم خوێنی.

⑧ قەبزی.

✅  دەست نیشانکردنی نەخۆشی غودە:

① ئەم هۆرمۆنەیە لەریگەی پشکنینی خوێنەوە دەستنیشان دەکریت بە ئامێری هۆرمۆنات لەسیرەمی خوێنەکە.

‌‌‌② سۆنەر (Ultra Sound) بۆدڵنیابون لە قەبارە و شێوەی ڕژێنەکە.

③ تیشک (Thyroid Scan) بۆدڵنیابون لەشوێن و بارودۆخی ڕژێنەکە.

④ پشکنینی (ِBiopsy) لەکاتی بونی هەد برین و ناڕێکیەک لەشێوەی ڕژێنەکەدا هەبێت کە گومانی شێرپەنجەی لێبکرێت

🔹 ڕێژەی ئاسای ئەو پشکنینانەی غودە: 

⚫ T3..... 0.9__ 2.2 nmol/L

⚫ T4 ........ 4.5 __11.2 nmol/L

⚫ TSH .... 0.2 __ 4.2 nmol/L 

<0.15 hyperthyroid.

>7 hypothyroid

💉 ئەم دەرمانانەی بەکاردێ بۆ نەخۆشی غودە:

① Levothyroxine (Euthyrox, L-thyroxin, Eltroxin)

     25mg, 50mg, 75mg, 100mg, 150mg

ئەم قوەتانە زۆر بەکاردێ لە کوردستان.

② Carbimazole ( Neo - Mercazole ) 5mg

زۆر جار دکتۆر دەرمانی Propranolol لەگەڵ دەرمانی غودە دەنووسێ بۆ رێکخستنی لێدانی دڵ زیاتر لەگەڵ دەرمانی یەکەم.

بەهیوای سوود