بەردی زراو

بەردى زراو :

         یەکێکە  لەباوترين نەخۆشییەکانی  تورەكەی زراو ، وا خەمڵێندراوە كە بەردی زراو لة نێو 10 % کۆمەڵگادا  هەبێت ، لەو کەسانەدا زياتر لە  80 % نيشانەيان نابێت , بەڵام  لەو 80 % يەش ساڵانە  نزیکەی   1-2 % تووشی  نيشانە دەبن ( ئەمەش ئەو کاتەیە

 كة پێويست بە نەشتەرگەریی دەكات  ).

تۆیکاری نەشتەرگەری :

توورەكەی زراو دەكەوێتة ژێرەوەی  جگەر  لە   (main liver scissura) لە شۆینی يەکگرتنی لەتی ڕاست  و لەتی چەپی جگەر ,

پەیوەندی  تووەکەی زراو بە جگەرەوە  شتێکی نەگۆر نییە بەڵکو  رەنگە  توورەکەی زراو بە جگەرەوە  بلکیتَ يا هەڵواسراو بێت  بەپەردەی ناوپوشەوە .

شێوەی تورەكەى زراو هەرمێ َ ييە و دریژييەكەی (7,5_12سم دةبێت  , توانای لەخۆگرتن  ( (35_50مل شلەی هەیە ,پێكهاتةكەشی بريتييە لە (بناغە) ,(لەش) و(مل) كە بە بۆری توورەکەی زراو کۆتایی دێت .

بۆڕی توورەكەی زراويش ( (3سم درێژە ، بەڵام  لەكەسێکەوە بۆ كةسێکی تر دەگۆڕرێت  ،  تيرەكەشی ( (1_3) ملم دەبێت .

جۆرەکانی بەردی زراو :

1- بەردی كۆليسترۆڵ :

 بەرده كۆليسترۆڵ زۆر جار ڕەنگێَكی زەردی سەوزباوى هەیە كە بەشێوەيەکی سەرەكی لەماددەی كۆلیسترۆڵ پێکهاتووە لە نزيكەی 80 % ی بەردی زراو پێکدەهێنێت .

2- بەردی بيليرۆبين :

 بەردی بچووک و تۆخن بەشيێوەيەكی سەرەکی لەماددەی بيليرۆبين و خوێَيةكانى كالسيۆم پێکهاتوون  ئەمەش لەئەنجامی  شيبوونەوەى خۆین دروست دەبیت  لەو كةسانەى نەخۆشی (سپڵ يان خۆین)يان هەیە .

3- بەردى تێکەل َ: 

لە كۆليسترؤڵَ,  بيليرۆبين وخوێَيةكانى كالسيۆم پێَك دێَن كة زۆرجار بة هۆی  هەوکردن جۆگەی زراوەوە دروست دەبن . 

تێَبينى/

قەبارەى بەردی زراو  جیاوازە رەنگە  لە چەند ميليمێَك  تا چەند سانتيمةترێک ببێت .

ئەو شتانەى وا دەكەن مەترسى دروست بوونى بەردى زراو زياتر بكەن ئەمانەن :

هةڵكشانى تەمەن  بەتایبەت  لەسەرووى 50 ساڵ , بەکارهێنانی دەرمانى دژى سكپری , قەڵەوى, دووگيانى , نەخۆشى شةكرە , نةخۆشيەكانى جگەر ,خێرا داگرتنى كێشى لەش و نەخۆشيە بۆماوەييەكانى خۆین .

کاریگەری  زيانەکانی بەردی زراو :

1-  پێچ پیاهاتنی زراوى (Biliary colic) :

 لێرەدا نەخۆش بەشێوەیەکی سەرەکی ئازاری  لە بەشی  سەرەوەی لای ڕاست  سكی دەبێت    

 كە رەنگە  َبگوازرێتەوە بۆ شان , ئەم ئازارە بە ( ئازارێکی  لوولكەری ناوبەناو ) وەسف دەکرێت  كە بە هۆی  گیرانی كاتى جۆگەی         

تورەکەی زراو بە بەرد دروست دةبێت , ئەم ئازارە بةخواردنی چەوری زياددەكات يا دەردەكەوێَـت و ماوەی كاتژمێریک يان چەند  كاتژمێریک دەخايەیەنیت .

2-  هەوركردنی توورەكەی زراوی کتوپڕ :

 لە باوترين نيشانەكانی بريتی يە لە ئازاری بەشی سەروەی لاى ڕِاستى سك، ئازارەکە سەرەتا لوولكەری ناو بەناو دەبێت و دواتر دەگۆڕرێت بۆ ئازارێکی جێگێر كە دڵ تێکهەلاتن و ڕشانەوە  و هةندێك جار  تای لەگەل َ دةبێت .

3-هەوكردنی توورەکەی زراوی درێژخایەن : 

ئەم هەوکردنە لە ئەنجامی چەندبارە هەوكردنەوەی توورەکەی زراوەوە روودەدات كە زۆر  جار بەهۆی بەردی زراوەوە دةبێت .

4-  گيرانی بۆری سەرەكى زراو :

 ئەم ئازارە زۆر جار بەهۆی بەردەوە دروست دەبێت لە بۆری زراودا كە هەمان ئەو ئازارەی دەبێت كە بەهۆی  گیربوونی  بەردەوە دروست دەبێت لە بۆری توورەکەی زراودا , دڵ تێکهەلاتن و ڕشانەوە لە نیشانە باوەکانن ، ڕەنگی  پيسايی ڕەنگێکی  كاڵَ دەبێت و ڕەنگی مێز  زەردیکی تۆخ ، و  زەردویی  و خورانيلی لەگەل دەبێت .

5-  هەوكردنی بۆری سەرەکی  زراو(Acute cholangitis): 

 ئەمیش سێ نیشانەی سەرەکی هەیە كە بريتين لە (تا ، ئازاري بەشی سەرەوەی لای ڕاستی سك و زەردەوی ).

6-  هەوكردنی پەنكرياسی کتوپڕ  ِ:

 نيشانەكانى بريتين لە ئازاری توندى بةشي سەرەوەی  سك (كە بۆ پشت دەگوازێتەوە  ), دڵ  تێکهەلهاتن , ڕشانەوە ، تا و زياد لێدانی دڵ

7- گیرانی ریخۆلە : 

 ئيفليج بوونی رِيخۆلە بەهۆی  بەردی زراوەوە .

وەرگیراوە